|
|
BIESY AND CZADY- THE LEGEND
A longtime ago when the picturesque land of hills, forests and mountainous pastures was pure, an evil being resided there- Bies. From the appearance he was similar to man, though bigger and horned. At his shoulders he had large bat'swings. Evil Bies was envious of his land and he didn't want to share it with anyone. As the absolute ruler he didn't let neither for shepherds, nor for merchants to stay in these mountains any longer. Once upon a time a tribe came from a distant land, guided by young, strong and clever San. The wild land appealed to these wanderers. They decided to settle permanently here. They built cottages and established the village on the largest river. Evil Bies could not stand that his once unpopulated kingdom started to being inhabited. Filled with anger he disturbed tribesmen, as often as could. Where they cleared trees, he planted new, when they bred sheep he let wolves into enclosures. He sent wildlife to trample their farmlands. People started complaining, but San astonished with beauty of this land decided to withstand Bies and encouraged others to not leave their houses and belongings. Bies observed that he could not beat these hardy men alone and he summoned helpers – the Czadys. He conjured this many of them as many as there are old trees in the forest. They were misshapen figurines, busy, impish and cheerful - disturbed people, however they could. They fulfilled every order of the Bies with malicious delight. They chased cattle grazing on mountain pastures, danced in the crops destroying everything what was sown with human hand.Theyfrightenedchildren in cradles, wokeuppeoplesitting down after a heavy workingday, sprinkledmoresand for housewivesinto soup, dulledaxes for woodcutting.Theyweremalicious and shrewd, enumeratingtheirprankscouldstilllast. The life of the tribebecameevenharder. San vowed to defeatevilforces.
One day, San worked in the forest longer than the strongest lumberjacks, he heard a squeaky groan from underneath a tree he just cut down. Then he noticed Czad trapped under heavy trunk. He pleaded San to spare his life. Merciful San freed the imp. The spirit claimed that his kind didn’t like to do evil and did so because of being forced by Bies. San convinced him to reason with his brothers and cease hostilities. Soon after that, little spirits started to help around the village doing menial tasks for the tribesmen.
The idyll didn't last long, because soon enough Bies found out about his summons betrayal. Evil Bies has summoned all Czads and announced, that either they will be siding with him or he will annihilate them the same how created them. Horrified Czads came running to San - they wished to live, but didn't want to harm people. During the long meeting of oldest and cleverest tribesmen Czads gave the only way to defeat the evil tyrant. Only the strongest of people can defeat him and only at the dawn, when the Bies is unfastening magic wings and is taking a bath in the shallowest place of the wide river. Without wings he cannot do magic, but still stronger than any human. San thought advice of Czads over and challenged the Bies to the duel in the morning, when magic wings lay on a river bank. Bies had a burst of laughter at the sight of the man with the axe standing opposite to him, not trying even to reach for bat'swings. The fight has started and the two struggled from dawn to the dusk. The man weakened more and more, and the Bies seemed not to tire out. On the riverbank the entire tribe and all Czads watched the fight. When the Bies understood, that had found a worthy opponent and started to worry that he can lose, he tried to equip the magic wings. Suddenly, old Czad came out of now here threw the wings into the river, repaying the San for rescuing his life.The river absorbed the magical power of the wings and suddenly stirred, foamed and bubbled and then the tide blasted both opponents away. In the raging river both opponents sank. When waters tormented the following day, tribesmen found two figures clinched in the fatal hug. People named this river San just like their deceased leader and their hero. And it stayed this way how they wanted it - brave San on the land with which he fell in love. They named mountains through which this river is flowing, Bies-Czady, from name of their evil master and impish spirits.
Supposedly it is possible to rarely come across Czadys here today, as the old trees which in holes they live in, are already scarce. Czadys are on the alert above the beauty of this Polish land. They are casting a sweet spell which causes the wanderers, to be charmed. There fore they have a strong urge to comeback to these lands.
Thisbeatiful tale was formed by Marian Hess, the settler of the Bieszczady mountains, ethnographer and the sculptor, whilebeingfascinated by localauthenticfolktales and legends.
One day, San worked in the forest longer than the strongest lumberjacks, he heard a squeaky groan from underneath a tree he just cut down. Then he noticed Czad trapped under heavy trunk. He pleaded San to spare his life. Merciful San freed the imp. The spirit claimed that his kind didn’t like to do evil and did so because of being forced by Bies. San convinced him to reason with his brothers and cease hostilities. Soon after that, little spirits started to help around the village doing menial tasks for the tribesmen.
The idyll didn't last long, because soon enough Bies found out about his summons betrayal. Evil Bies has summoned all Czads and announced, that either they will be siding with him or he will annihilate them the same how created them. Horrified Czads came running to San - they wished to live, but didn't want to harm people. During the long meeting of oldest and cleverest tribesmen Czads gave the only way to defeat the evil tyrant. Only the strongest of people can defeat him and only at the dawn, when the Bies is unfastening magic wings and is taking a bath in the shallowest place of the wide river. Without wings he cannot do magic, but still stronger than any human. San thought advice of Czads over and challenged the Bies to the duel in the morning, when magic wings lay on a river bank. Bies had a burst of laughter at the sight of the man with the axe standing opposite to him, not trying even to reach for bat'swings. The fight has started and the two struggled from dawn to the dusk. The man weakened more and more, and the Bies seemed not to tire out. On the riverbank the entire tribe and all Czads watched the fight. When the Bies understood, that had found a worthy opponent and started to worry that he can lose, he tried to equip the magic wings. Suddenly, old Czad came out of now here threw the wings into the river, repaying the San for rescuing his life.The river absorbed the magical power of the wings and suddenly stirred, foamed and bubbled and then the tide blasted both opponents away. In the raging river both opponents sank. When waters tormented the following day, tribesmen found two figures clinched in the fatal hug. People named this river San just like their deceased leader and their hero. And it stayed this way how they wanted it - brave San on the land with which he fell in love. They named mountains through which this river is flowing, Bies-Czady, from name of their evil master and impish spirits.
Supposedly it is possible to rarely come across Czadys here today, as the old trees which in holes they live in, are already scarce. Czadys are on the alert above the beauty of this Polish land. They are casting a sweet spell which causes the wanderers, to be charmed. There fore they have a strong urge to comeback to these lands.
Thisbeatiful tale was formed by Marian Hess, the settler of the Bieszczady mountains, ethnographer and the sculptor, whilebeingfascinated by localauthenticfolktales and legends.
|
|
LEGENDA O BIESACH I CZADACH
Bardzo dawno temu, kiedy kraina gór, lasów i połonin była bezludna i dziewicza, panował na niej Zły-Bies. Z postaci był podobny do człowieka, choć większy i rogaty. U ramion miał wielkie nietoperzowe skrzydła. Zły był zazdrosny o swoją ziemię i nie chciał z nikim się nią dzielić. Jako absolutny władca nie pozwalał dłużej się zatrzymywać w tych górach ani pasterzom, ani kupcom. Pewnego razu przywędrowało tu z daleka plemię, któremu przewodził młody, silny i mądry San. Dzika kraina spodobała się przybyszom. Postanowili osiąść tu na stałe. Zbudowali chaty i założyli wieś nad największą rzeką. Nie mógł znieść Bies, że zakwitło życie w jego dotychczas bezludnym królestwie - rozgniewany, przeszkadzał przybyszom, jak tylko mógł. Tam, gdzie wykarczowali drzewa, sadził nowe, do zagród z owcami wpuszczał wilki, na poletka napędzał dzikie zwierzęta aby tratowały zbiory. Ludzie zaczęli narzekać, ale San urzeczony pięknem tej krainy, tak ją pokochał, że postanowił wytrwać i innych zachęcał, by nie uciekali porzucając domy i dobytek. Bies gdy przekonał się, że nie może tych twardych ludzi pokonać w pojedynkę, stworzył sobie pomocników - Czadów. Wyczarował ich tyle, ile starych drzew w lesie. Były to pokraczne ludziki, ruchliwe, psotne i wesołe - szkodziły ludziom, ile tylko mogły. Na rozkaz Biesa ze złośliwą uciechą rozganiały pasące się na połoninach bydło, tańczyły w zbożu niszcząc wszystko, co było zasiane ludzką ręką. Straszyły dzieci w kołyskach, budziły ludzi spoczywających po ciężkim dniu pracy, dosypywały gospodyniom piasku do zupy, chowały drwalom siekiery. Złośliwe były i przebiegłe, wyliczanie ich "sprawek" mogłoby jeszcze trwać. Życie plemienia stało się jeszcze cięższe. San poprzysiągł, że pokona złe siły.
Pewnego dnia, kiedy w lesie pracował dłużej niż najsilniejsi drwale, po ścięciu starego buka usłyszał krzyk, a potem cichutkie jęki i skargę wydobywającą się spod ciężkiego pnia. Gdy San pochylił się, zauważył pokracznego Czada przywalonego drzewem, proszącego o darowanie życia. Dobry San uwolnił Czada. Wdzięczny za ocalenie duszek wyznał, że on i jego bracia nie lubią czynić zła, ale są do tego zmuszani przez Biesa. Teraz, kiedy przekonał się o wspaniałomyślności ludzi, postanowił nie tylko im nie szkodzić, ale pomagać. Obiecał, że jako najstarszy w rodzie namówi do tego swych braci. Odtąd te małe stworzenia polubiły ludzi i pomagały im, jak tylko umiały. Pilnowały i zabawiały swymi psikusami dzieci, chroniły domy, pokazywały drogę w lesie, rozśmieszały nawet najbardziej nieszczęśliwych, rąbały drzewo do pieca. Ludzie odwdzięczali im się miseczką mleka i dobrym słowem.
Sielanka nie trwała długo, bo wnet dowiedział się o sprzeniewierzeniu swych pomocników pan tej ziemi - Zły Bies. Zwołał wszystkie Czady i zapowiedział, że albo będą trzymały z nim, albo je unicestwi tak samo jak je stworzył. Przerażone Czady przybiegły do Sana - chciały żyć, a nie chciały szkodzić ludziom. Podczas długiej narady najstarszych i najmądrzejszych członków plemienia Czady podały sposób, jeden jedyny, przy pomocy którego można zwyciężyć Złego. Pokonać go może najsilniejszy z ludzi i tylko o świcie, kiedy Bies odpina czarodziejskie skrzydła i pozbawiony czarodziejskiej mocy kąpie się w najpłytszym miejscu najszerszej rzeki tej ziemi. Bez skrzydeł nie może czynić czarów, ale i tak jest ponadludzko silny. San przemyślał radę Czadów i wezwał Biesa na pojedynek o poranku, kiedy czarodziejskie skrzydła leżały na brzegu rzeki. Bies roześmiawszy się złośliwie na widok człowieka z toporem stającego mu naprzeciw, nie próbując nawet sięgać po nietoperzowe skrzydła, ruszył do walki. San i Bies zmagali się od świtu do zmroku. Człowiek słabł coraz bardziej, a Bies zdawał się nie czuć zmęczenia. Na brzegu walkę śledziło całe plemię i wszystkie Czady.
Kiedy Bies zrozumiał, że znalazł godnego sobie przeciwnika i przerażony myślą, że może przegrać, spróbował schwycić i przypiąć magiczne skrzydła. Wtedy to stary Czad, odwdzięczając się Sanowi za uratowanie życia, wrzucił je do rzeki. W tym momencie San walczył już ostatkiem sił. Dziwny czar tkwił w diabelskich skrzydłach, rzeka zyskała całą moc Biesa. Woda nagle wzburzyła się i zmętniała. Wartki, pienisty nurt porwał obu przeciwników.
Zatonął w rozszalałej rzece Bies, który nie umiał pływać, ale i nie uratował się, osłabiony walką, San. Gdy następnego dnia wody opadły, na dnie rzeki ludzie znaleźli splecione ze sobą w śmiertelnym uścisku dwie postacie. Oddając hołd odwadze i waleczności swego wodza, osadnicy nazwali jego imieniem wielką rzekę. I w ten sposób pozostał - tak jak tego pragnął - dzielny San na ziemi, którą pokochał. Góry, przez które przepływa ta rzeka, nazwali Bies-Czadami, od imienia ich złego władcy i psotnych duszków.
Podobno Czady można spotkać tu i dzisiaj, ale że i starych drzew, w których dziuplach mieszkają, jest już mniej, to i duszki te spotyka się rzadziej. Czady czuwają nad pięknem tej polskiej krainy. Na wędrowców rzucają słodki czar, który sprawia, że nie można zapomnieć jej uroku. Dlatego też w Bieszczady przyjeżdża się tylko raz, potem się tylko wraca.
Tą piękną legendę opartą na kanwie autentycznych ludowych podań stworzył Marian Hess, bieszczadzki osadnik, etnograf i rzeźbiarz, pasjonujący się miejscowymi podaniami i zwyczajami.
Pewnego dnia, kiedy w lesie pracował dłużej niż najsilniejsi drwale, po ścięciu starego buka usłyszał krzyk, a potem cichutkie jęki i skargę wydobywającą się spod ciężkiego pnia. Gdy San pochylił się, zauważył pokracznego Czada przywalonego drzewem, proszącego o darowanie życia. Dobry San uwolnił Czada. Wdzięczny za ocalenie duszek wyznał, że on i jego bracia nie lubią czynić zła, ale są do tego zmuszani przez Biesa. Teraz, kiedy przekonał się o wspaniałomyślności ludzi, postanowił nie tylko im nie szkodzić, ale pomagać. Obiecał, że jako najstarszy w rodzie namówi do tego swych braci. Odtąd te małe stworzenia polubiły ludzi i pomagały im, jak tylko umiały. Pilnowały i zabawiały swymi psikusami dzieci, chroniły domy, pokazywały drogę w lesie, rozśmieszały nawet najbardziej nieszczęśliwych, rąbały drzewo do pieca. Ludzie odwdzięczali im się miseczką mleka i dobrym słowem.
Sielanka nie trwała długo, bo wnet dowiedział się o sprzeniewierzeniu swych pomocników pan tej ziemi - Zły Bies. Zwołał wszystkie Czady i zapowiedział, że albo będą trzymały z nim, albo je unicestwi tak samo jak je stworzył. Przerażone Czady przybiegły do Sana - chciały żyć, a nie chciały szkodzić ludziom. Podczas długiej narady najstarszych i najmądrzejszych członków plemienia Czady podały sposób, jeden jedyny, przy pomocy którego można zwyciężyć Złego. Pokonać go może najsilniejszy z ludzi i tylko o świcie, kiedy Bies odpina czarodziejskie skrzydła i pozbawiony czarodziejskiej mocy kąpie się w najpłytszym miejscu najszerszej rzeki tej ziemi. Bez skrzydeł nie może czynić czarów, ale i tak jest ponadludzko silny. San przemyślał radę Czadów i wezwał Biesa na pojedynek o poranku, kiedy czarodziejskie skrzydła leżały na brzegu rzeki. Bies roześmiawszy się złośliwie na widok człowieka z toporem stającego mu naprzeciw, nie próbując nawet sięgać po nietoperzowe skrzydła, ruszył do walki. San i Bies zmagali się od świtu do zmroku. Człowiek słabł coraz bardziej, a Bies zdawał się nie czuć zmęczenia. Na brzegu walkę śledziło całe plemię i wszystkie Czady.
Kiedy Bies zrozumiał, że znalazł godnego sobie przeciwnika i przerażony myślą, że może przegrać, spróbował schwycić i przypiąć magiczne skrzydła. Wtedy to stary Czad, odwdzięczając się Sanowi za uratowanie życia, wrzucił je do rzeki. W tym momencie San walczył już ostatkiem sił. Dziwny czar tkwił w diabelskich skrzydłach, rzeka zyskała całą moc Biesa. Woda nagle wzburzyła się i zmętniała. Wartki, pienisty nurt porwał obu przeciwników.
Zatonął w rozszalałej rzece Bies, który nie umiał pływać, ale i nie uratował się, osłabiony walką, San. Gdy następnego dnia wody opadły, na dnie rzeki ludzie znaleźli splecione ze sobą w śmiertelnym uścisku dwie postacie. Oddając hołd odwadze i waleczności swego wodza, osadnicy nazwali jego imieniem wielką rzekę. I w ten sposób pozostał - tak jak tego pragnął - dzielny San na ziemi, którą pokochał. Góry, przez które przepływa ta rzeka, nazwali Bies-Czadami, od imienia ich złego władcy i psotnych duszków.
Podobno Czady można spotkać tu i dzisiaj, ale że i starych drzew, w których dziuplach mieszkają, jest już mniej, to i duszki te spotyka się rzadziej. Czady czuwają nad pięknem tej polskiej krainy. Na wędrowców rzucają słodki czar, który sprawia, że nie można zapomnieć jej uroku. Dlatego też w Bieszczady przyjeżdża się tylko raz, potem się tylko wraca.
Tą piękną legendę opartą na kanwie autentycznych ludowych podań stworzył Marian Hess, bieszczadzki osadnik, etnograf i rzeźbiarz, pasjonujący się miejscowymi podaniami i zwyczajami.
HBO TV SERIES ABOUT THE BORDER GUARDS AT BIESZCZADY MOUNTAINS
|
|
